خۆپیشاندەران لە ڕۆژی جیهانی دژ بە سزای لەسێدارەدان کۆدەبنەوە

11.10.2023

سزای لەسێدارەدان لە ئێران سەرنجی جیهانی بۆ لای خۆی ڕاکێشاوە و نیگەرانی جیددیی لێکەوتۆتەوە، بەتایبەتی بەهۆی جێبەجێکردنی لە دۆسیەی تاوانکاری و سیاسیدا. بەپێی ڕاپۆرتی مافی مرۆڤی ئێران (IHRNGO)، لە هەشت مانگی یەکەمی ساڵی 2023، ئێران 489 حاڵەتی لەسێدارەدانی بەخۆیەوە بینیوە، کە لەڕووی ژمارەی ئێعدامەکانەوە لە دوای چین لە پلەی دووەمدایە. سیستەمی یاسایی ئێران ڕێگە بە سزای لەسێدارەدان دەدات بۆ تاوانە جۆراوجۆرەکانی وەک تاوانی ماددە هۆشبەرەکان و کوشتن و تەنانەت لەسێدارەدانی زیندانیانی سیاسی. زۆرێک لە زیندانیانی سیاسی ڕووبەڕووی تۆمەتی ناڕوون دەبنەوە وەک "شەڕ"، "گەندەڵی لەسەر زەوی" یان "سووکایەتیکردن بە پێغەمبەر" (سب النبی). زۆرجار تەنها بەهۆی ڕەخنەگرتن لە حکومەت، دەربڕینی بۆچوونی جیاواز، یان بەشداریکردن لە چالاکییەکاندا. ئەم کەیسانە شەفافیەتیان نییە و ڕاپۆرتی ئەشکەنجەدان، دانپێدانانی زۆرەملێ، نوێنەرایەتی یاسایی ناتەواو و دادگاییکردنی نادادپەروەرانە هەیە، کە بەشدارن لە وەرینی قووڵی متمانە بە سیستەمی دادوەری.

بە ئامانجگرتنی زیندانیانی سیاسی لە زیندانەکانی ئێران لە سزای لەسێدارەدان تێدەپەڕێت. کەیسەکانی ئەشکەنجەدان، بەکارهێنانی نادروستی ماددە هۆشبەرەکان و چارەسەری دەروونی و جێگیرکردنی زیندانیانی سیاسی لەگەڵ زیندانییە توندوتیژەکاندا ڕووداوی دڵتەزێنیان لێکەوتووەتەوە.

ڕۆژی سێشەممە ڕێکەوتی ١٠ی خەزەڵوەری ٢٠٢٣، بەبۆنەی ڕۆژی جیهانیی هەڵوەشاندنەوەی سزای لەسێدارەدان، کۆمەڵەی ئاکات، بە هاوکاری "کۆمیتەی نیشتمانی - کۆمیتەی بەرگری لە مافی مرۆڤ لە ئێران" و "خوێندکارانی ئێرانی". کۆمەڵە" و بە پشتیوانی ڕێکخراوی لێبوردنی نێودەوڵەتی لۆکسمبۆرگ، گردبوونەوەیەکی ناڕەزایەتی بێدەنگی ئەنجامدا.

"نابێت هیچ کەسێک تووشی ئەشکەنجە و مامەڵە و سزای دڕندانە، نامرۆڤانە یان ڕیسواکەرانە بکرێت". (مادەی پێنجەمی جاڕنامەی جیهانی مافی مرۆڤ)